Ogólnopolska Konferencja Integracji Sensorycznej
BAZA WIEDZY
Zaburzenia integracji sensorycznej – jak je rozpoznać u najmłodszych?

Rozwój sensoryczny dziecka to fundament dla jego funkcjonowania w codziennym życiu – wpływa na motorykę, emocje, koncentrację i interakcje społeczne. Zaburzenia integracji sensorycznej mogą jednak zakłócać ten proces, prowadząc do trudności w odbiorze i przetwarzaniu bodźców zmysłowych. Pierwsze objawy mogą pojawiać się już w okresie niemowlęcym, ale często są bagatelizowane lub mylone z typowymi etapami rozwoju. Jak je rozpoznać? Na co zwrócić uwagę, aby jak najwcześniej wdrożyć odpowiednie wsparcie? W tym artykule przyjrzymy się kluczowym sygnałom, które mogą wskazywać na zaburzenia integracji sensorycznej u najmłodszych.
Czym są zaburzenia integracji sensorycznej? - objawy u niemowląt?
Integracja sensoryczna to proces, w którym układ nerwowy odbiera, przetwarza i organizuje bodźce zmysłowe pochodzące z otoczenia oraz własnego ciała. Umożliwia to adekwatne reakcje i rozwój funkcji motorycznych oraz poznawczych. Zaburzenia integracji sensorycznej (SI) występują, gdy ten proces jest zakłócony, co prowadzi do nieadekwatnych reakcji na bodźce zmysłowe. U niemowląt objawy te mogą być subtelne i łatwo przeoczone, dlatego ważna jest wczesna obserwacja i identyfikacja niepokojących sygnałów.
Pierwsze objawy zaburzenia integracji sensorycznej u niemowląt:
- trudności z wyciszeniem – częste marudzenie, drażliwość i płaczliwość mogą wskazywać na nadwrażliwość sensoryczną,
- nadmierna wrażliwość na bodźce – silne reakcje na jasne światło, głośne dźwięki czy określone tekstury mogą sugerować nadwrażliwość sensoryczną.
- nietypowe reakcje na zabiegi pielęgnacyjne – płacz lub niepokój podczas kąpieli, przewijania, ubierania czy obcinania paznokci mogą być objawem zaburzeń SI,
- brak zainteresowania eksploracją – niemowlę może nie wkładać zabawek do buzi, unikać dotykania różnych powierzchni czy nie wykazywać ciekawości otoczeniem,
- nadmierne poszukiwanie bodźców – niektóre niemowlęta mogą wykazywać potrzebę intensywnego huśtania, mocnego przytulania czy poszukiwania silnych wrażeń sensorycznych.
Wczesne rozpoznanie tych objawów jest podstawą dla wdrożenia odpowiedniej terapii i wsparcia rozwoju dziecka. Jeśli rodzice lub opiekunowie zauważą powyższe symptomy, warto skonsultować się z terapeutą integracji sensorycznej lub pediatrą w celu dalszej diagnozy i ewentualnej interwencji.
Pierwsze objawy zaburzeń integracji sensorycznej u niemowląt i małych dzieci
Zaburzenia integracji sensorycznej mogą pojawiać się już we wczesnym dzieciństwie, a ich symptomy różnią się w zależności od wieku dziecka. Wczesne rozpoznanie tych objawów jest podstawą dla zapewnienia odpowiedniego wsparcia rozwojowego.
Typowe objawy zaburzeń sensorycznych u nastolatków
Zaburzenia integracji sensorycznej mogą pojawiać się już we wczesnym dzieciństwie, a ich symptomy różnią się w zależności od wieku dziecka. Wczesne rozpoznanie tych objawów jest podstawą dla zapewnienia odpowiedniego wsparcia rozwojowego.
U niemowląt:
- nadwrażliwość lub niedowrażliwość na bodźce – niemowlęta mogą reagować zbyt intensywnie lub słabo na różne bodźce zmysłowe. Niektóre dzieci wykazują niechęć do bycia dotykanym, odpychają się podczas próby przytulania lub nie lubią być głaskane. Inne mogą nie reagować na bodźce, które zazwyczaj wywołują reakcję u rówieśników,
- zaburzenia snu i emocji – niemowlęta z zaburzeniami SI często mają trudności z zasypianiem, budzą się wielokrotnie w nocy lub wykazują niespokojny sen. Mogą być nadmiernie drażliwe, płaczliwe, a także mieć trudności z wyciszeniem się,
- trudności z karmieniem – problemy z jedzeniem mogą obejmować niechęć do ssania piersi, krztuszenie się podczas karmienia, wybiórczość pokarmową czy preferencję określonych konsystencji pokarmów.
U małych dzieci (1–3 lata):
- unikanie określonych faktur – dzieci w tym wieku mogą unikać dotykania przedmiotów o określonej teksturze, niechętnie bawić się zabawkami o specyficznej powierzchni lub odmawiać noszenia ubrań z pewnych materiałów,
- trudności z koordynacją – problemy z koordynacją ruchową mogą objawiać się niechęcią do zabaw ruchowych jak huśtanie się, bieganie czy wspinanie. Dzieci mogą unikać aktywności wymagających równowagi i precyzji ruchów,
- nieproporcjonalne reakcje na bodźce – maluchy mogą reagować nadmiernie lub niewystarczająco na bodźce sensoryczne. Mogą wpadać w panikę przy głośnych dźwiękach, jasnym świetle lub określonych zapachach, podczas gdy inne bodźce o podobnej intensywności nie wywołują u nich reakcji,
- opóźnienia motoryczne – maluchy mogą wykazywać opóźnienia w osiąganiu kamieni milowych rozwoju ruchowego jak siadanie, raczkowanie czy chodzenie. Mogą być niezdarne, często upadać lub mieć trudności z koordynacją ruchową.
Zabawy wspierające rozwój integracji sensorycznej u dzieci
Wspieranie integracji sensorycznej u najmłodszych dzieci jest kluczowe dla ich prawidłowego rozwoju. Poprzez odpowiednio dobrane zabawy możemy stymulować różne zmysły maluchów, co przyczynia się do lepszego przetwarzania bodźców i harmonijnego funkcjonowania. Poniżej przedstawiamy propozycje zabaw ukierunkowanych na rozwój poszczególnych obszarów sensorycznych.
Dotyk i propriocepcja:
- zabawy z różnorodnymi masami – przygotuj domową ciastolinę, piasek kinetyczny lub masę solną i zachęć dziecko do ugniatania, wałkowania czy formowania kształtów. Takie aktywności rozwijają czucie głębokie oraz świadomość własnego ciała,
- pudełko skarbów – wypełnij pudełko materiałami o różnych fakturach jak tkaniny, piórka czy folia bąbelkowa. Ukryj w nim małe zabawki, które dziecko będzie mogło odnaleźć za pomocą dotyku, co pomoże w rozwijaniu zmysłu dotyku i percepcji sensorycznej.
Równowaga i koordynacja:
- ścieżki sensoryczne – ułóż na podłodze ścieżkę z różnych materiałów, np. poduszki, maty czy dywaniki o zróżnicowanej fakturze. Dziecko chodząc po niej boso, będzie stymulować receptory stóp oraz ćwiczyć równowagę,
- tor przeszkód – stwórz prosty tor z przeszkodami, wykorzystując krzesła, poduszki czy tunele. Przechodzenie przez niego rozwija koordynację ruchową oraz planowanie motoryczne.
Integracja wzrokowo-ruchowa i słuchowa:
- rzucanie i łapanie piłki – zabawy polegające na rzucaniu i chwytaniu piłki o różnej wielkości pomagają w koordynacji ręka-oko oraz rozwijają refleks.
- muzykowanie – wykorzystaj garnki, łyżki czy butelki wypełnione ryżem, aby tworzyć rytmy i melodie. Dziecko może naśladować dźwięki, przez co wspiera swój rozwój słuchu oraz koordynację ruchową.
Zaburzenia integracji sensorycznej – kiedy zgłosić się do specjalisty?
Odróżnienie typowych zachowań od sygnałów wskazujących na dysfunkcje może być wyzwaniem dla rodziców. Jak odróżnić typowe zachowania od objawów zaburzeń? Niemowlęta naturalnie przejawiają różnorodne reakcje na bodźce zewnętrzne, co jest częścią ich normalnego rozwoju.
Wczesna identyfikacja i interwencja w przypadku zaburzeń integracji sensorycznej są kluczowe dla dalszego rozwoju dziecka. Nieprawidłowości w przetwarzaniu sensorycznym mogą wpływać na rozwój motoryczny, emocjonalny i społeczny. Terapeuta integracji sensorycznej ocenia profil sensoryczny dziecka i opracowuje indywidualny plan terapii, który ma na celu poprawę funkcjonowania w codziennych sytuacjach.
Proces diagnostyczny i pierwsze kroki terapii
Diagnoza zaburzeń SI u niemowląt obejmuje:
- Wywiad z rodzicami – zebranie informacji o przebiegu ciąży, porodu oraz obserwacjach dotyczących zachowania dziecka.
- Obserwację dziecka – ocena reakcji na różnorodne bodźce sensoryczne w kontrolowanych warunkach.
- Ocena rozwoju motorycznego i sensorycznego – analiza umiejętności ruchowych oraz sposobu przetwarzania bodźców.
Po postawieniu diagnozy terapeuta opracowuje plan terapii, który może obejmować:
- Zajęcia terapeutyczne – ćwiczenia i zabawy mające na celu stymulację odpowiednich zmysłów.
- Wskazówki dla rodziców – porady dotyczące codziennych aktywności wspierających rozwój sensoryczny dziecka.
- Monitorowanie postępów – regularna ocena efektów terapii i wprowadzanie ewentualnych modyfikacji.
Jeśli rodzice zauważą u swojego niemowlęcia niepokojące objawy, warto skonsultować się z pediatrą lub terapeutą integracji sensorycznej w celu dokładnej oceny i ewentualnego wdrożenia odpowiedniej terapii. Szybka reakcja pomoże dziecku rozwijać się w prawidłowy sposób.
Zapraszamy na Ogólnopolską Konferencję Integracji Sensorycznej „Metody wspomagające terapię SI jako odpowiedź na największe wyzwania terapeutyczne”, która odbędzie się 07 czerwca 2025 r. w Warszawie lub ONLINE! Dowiesz się na niej m.in.:
- jak rozróżniać, czy są to zaburzenia dziecka czy kwestie wychowawcze,
- jak rozmawiać, aby zachęcić rodziców do współpracy,
- jak diagnozować pacjentów, których nie obejmują testy standaryzowane.
KontaktMasz pytania? Napisz do nas lub zadzwoń

Współpraca Sponsorska i Reklamowa
Adrianna Białas
Adrianna.Bialas@forum-media.pl
tel. kom.: 570 559 716

Współpraca barterowa,
organizacja szkoleń wewnętrznych
Weronika Nowacka
weronika.nowacka@forum-media.pl
tel.: +48 61 62 87 004

BIURO OBSŁUGI KLIENTA
tel kom: 781 153 769
Godziny pracy:
pon. - pt. 08:00 - 16:00